نگاهی به نقد اجتماعی سیاسی در«طنز و نقد در ایران عصر ترکان سلجوقی»
[ad_1]
زبان طنز، زبان نقد پادشاهان بوده و این واکنش می‌تواند جزئی از ادبیات داستانی انتقادی به‌شمار رود. در ایران عصر سلاجقه، طنز به عنوان خنده طعنه‌آمیز به مسائل گوناگون جامعه به کار می‌رفته است. در تاریخ‌نگاری مدرن ادبیات ایران اسلامی، طنزپردازی به همان معنا امروزین «قصد نقد اجتماعی سیاسی» فعالیتی ادبی تعریف شده است که عمدتا از سوی شعرا در قالب نوع ادبی خاص انجام و ترویج می‌شده است. علی‌رغم این نگرش عمدتا ادب‌نگارانه و ژانری به طنز، اگر مفهوم طنز را فراتر از معنای کنونی آن، «بیان هنر اجتماع نقیضین» در نظر بگیریم، آن‌گاه باید گفت معنا و موضوعات طنزآمیز در فرهنگ ادبی جامعه ایران دوره میانه چه جایگاه و تنوعی داشته است؟
این کتاب به بررسی فرهنگ طنزپردازی در جامعه ایران اسلامی دوران حکمرانی سلجوقیان با توجه به انواع گروه‌ها و نیز شیوه‌های بیانی و کاربرد آن پرداخته که با روش تاریخی انجام گرفته است. در نتیجه علاوه بر شاعرانی که در تاریخ‌نگاری مدرن ادبیات فارسی به مثابه مروجان نقد اجتماعی در ژانر ادبی طنز برجسته شده‌اند، اقشار گوناگون جامعه شامل مردمان عادی، دلقکان، صوفیان، علما و کارگزاران حکومت نیز برای بیان طعنه‌آمیز موضوعات مختلف جامعه به شکلی خنده‌دار، شیوه‌های بیانی گوناگون طنزپردازی رایج در «فرهنگ ادبی عامه» را درباره طیفی وسیعی از موضوعات به کار می‌بردند و مقصود خود را در قالب و شیوه‌های ادبی از تحقیر تا تحامق بیان می‌کردند.
انتشارات آوشت کتاب «طنز و نقد در ایران عصر ترکان سلجوقی» نوشته فاطمه کارگر جهرمی را در 155 صفحه به بهای 150 تومان به چاپ رساند.
دیدگاه‌ها