جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران در دوره پهلوی با پوشینه جدید

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، رسول جعفریان، تاریخ‌نگار و سندپژوه در صفحه یکی از شبکه‌های اجتماعی نوشت: کتاب «جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران در دوره پهلوی (هزار و سیصد بیست تا هزار و سیصد و پنجاه و هفت)» را سال 79 نوشتم و بعدها یکسره حک و اصلاح اضافه شد. دانشمندان و دوستان زیادی دیدند و نظرات اصلاحی دادند که اغلب اعمال شد. آخرین بار کتاب را نشر علم منتشر کرد.

حالا نشر سایان در سال و نود و هشت تقاضا کرد یک ورژن تازه و متفاوتی شبیه دیگر آثار نشر سایان را از آن ارائه دهد. مقدمه‌ای در هر بخش به آن افزوده شود تا فضای تاریخی آن دوره روشن شود. به رغم کرونا این کار بیش از سه سال طول کشید که طی این مدت عکس‌های کم‌نظیری به همت حامد کفاش، مدیر نشر سایان به آن افزوده شد. ضمن این‌که بعضی از پاورقی‌ها در داخل متن قرار گرفت. مطالبی هم که دوستان حس کردند ضرورتی ندارد، حذف کردند. عجالتا یک متن منقح، شسته رفته تا حد امکان کم غلط و با دقت در تاریخ‌ها و اسامی در کتاب ثبت شده است. در نهایت بنده نیز هم کار را مرور کردم هم بیش از سی مورد مورد مطالب جزئی بر آن افزودم.

کتاب «جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی – سیاسی در ایران (1320 -1357)» به چگونگی شکل‌گیری جریان‌های سیاسی- مذهبی در دوره پهلوی دوم می‌پردازد. جعفریان در این کتاب به ورود روحانیان به کانون‌های مبارزه و نقش آنان با تکیه بر مذهب در عرصه فرهنگ و سپس سیاست تاکید دارد.

کتاب حاضر، مروری است بر تاریخ تحولات فرهنگی، با تاکید بر رخدادهای فرهنگی ـ سیاسی که در انقلاب اسلامی پایه و اساس قرار گرفته است. این اثر، در پاسخ به این پرسش نگاشته شده است که با وجود نیروهای مذهبی قرار گرفت و انقلاب به صورت یک انقلاب اسلامی در آمد، چه نوع تحولات فرهنگی در پشت سر این انقلاب سیاسی قرار داشت و طی بیش از سه دهه، چه نحله‌های فکری دینی و مذهبی در ایران پدید آمد که توانست بینش لازم برای این تحول سیاسی را پدید آورد. نشان دادن دامنه فعالیت‌های دینی ـ سیاسی مهم‌ترین سازمان‌های مذهبی و نیز شرح فعالیت جریان‌های فعال در عرصه مبارزات دینی ـ سیاسی، هدف اصلی این کتاب است.

کتاب به دلیل پرداختن به سابقه مبارزاتی بسیاری از فعالان انقلابی با حاشیه‌نگاری‌های ارزشمندی از جمله حاشیه‌نگاری رهبر انقلاب مواجه شده است. رهبر معظم انقلاب هنگام مطالعه چاپ سوم کتاب و در فصلی که درباره شریعتی مطالبی عنوان شده حاشیه نوشتند. این حاشیه اختصاصا برای نویسنده کتاب ارسال شد و رسول جعفریان در چاپ‌های بعدی این کتاب ضمن انجام اصلاحات و افزودن مطالب جدید، نظرات مقام معظم رهبری را نیز در پاورقی کتاب آورده است.