شخصیت‌پردازی در کاشی‌نگاره‌های حمام ابراهیم خان کرمان نقوشی از شاهنامه فردوسی بر دیوارها

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مریم کیان اصل عضو هیأت علمی گروه هنرهای سنتی 17بهمن 1400، یکی از مهمترین هنرهایی که در تزئین و آرایش بنا در دوران اسلامی ازجمله دوره قاجار، نقش اساسی دارد را کاشیکاري دانست و گفت: اگرچه نقوش کاشیکاري دوره قاجار در این دوره داراي مشترکات فراوانی با نقاشی‌هاي قهوه‌خانه‌اي و حتی گاهی الگوبرداري از نقوش کاشی در دوره‌هاي پیشین و گاه تقلید از موضوعات نقاشی غربی است ولی شاخصه‌هایی مختص به خود نیز دارد.

او با بیان اینکه با این وصف آن چه مسلم است نقوش در هنر ایرانی تنها جنبه تزئینی نداشته و شاخصه‌هایی ویژه دارد که نماینده معانی و مفاهیم فرهنگی دوران هستند تصریح‌کرد: بوم کاشی، بستري براي کاشی‌نگاران کرمانی شد تا هنر و علایق خویش نسبت به طبیعت و شخصیت‌هاي حماسی را با استحمام کنندگان حمام ابراهیم خان، به تماشا بگذارند.

این پژوهشگرافزود: پژوهش پیش رو با روش توصیفی- تحلیلی کوشیده است تا با هدف معرفی نقوش کاشی‌هاي به کار رفته در این حمام، ضمن طبقه‌بندي آنها از نظر موضوعی، به تحلیل نقوش انسانی بپردازد و توجه مخاطب را به شخصیت‌هاي کاشی‌نگاره‌هاي تصویري حمام ابراهیم خان کرمان جلب کند.

عضو هیأت علمی گروه هنرهای سنتی پژوهشگاه، نقوش کاشی نگاره‌هاي حمام ابراهیم خان کرمان را برآمده از زندگی اجتماعی آنها و علائق مردم به ادبیات حماسی ایران به خصوص شاهنامه فردوسی خواند و اظهار کرد: موضوعات مهم روایتی در این کاشی‌نگاره‌ها شامل نبرد رستم و دیو سپید، نبرد رستم وسهراب، جامه‌دار ابریق به دست و فوطه‌دار خمره به دست می‌شود.

او با اشاره به اینکه هرکدام از این شخصیت‌ها بر اساس جایگاه اجتماعی خود، تصویرپردازي ودر محل مرتبط نصب شده‌اند گفت: براي پرداختن به شخصیت‌هاي این روایتها، باید به شکل قرار گرفتن بدن، پوشاك و تزیینات لباسها، وسایل موجود در صحنه، توجه کرد زیرا در نقاشی دوره قاجار چهره‌ها داراي هیچگونه ویژگی‌هاي عاطفی نیست تا بتوان خشم، عطوفت، ترس یا شادي را در آنها تشخیص داد.